Buah naga adalah tanaman yang berasal dari Amerika Selatan dan termasuk di dalam keluarga kaktus. Terdapat tiga jenis iaitu buah naga isi putih (Hylocereus undatus), buah naga isi merah (Hylocereus polyrhizus) dan buah naga kuning (Selenicereus megalanthus).

Buah naga adalah sumber makanan berkhasiat yang semakin popular di negara Asia termasuk Malaysia serta mempunyai manfaat bagi kesihatan manusia di antaranya sebagai pengimbang kadar gula darah, pelindung kesihatan mulut, pencegah kanser usus, mengurangi kolestrol, pencegah pendarahan dan mengubati keputihan. Buah naga juga dikenali dengan nama pitaya, ada kalanya mempunyai rasa manis atau masam mengikut jenisnya. Walaupun ia buah eksotik, buah naga selamat dimakan oleh ibu hamil dan ibu menyusukan bayi di samping mengandungi vitamin C, kaya dengan asid lemak serta fosforus.

Mari kita lihat panduan asas untuk menanam buah naga ini:

Keperluan Asas Tanaman

• Iklim: Suhu sekitar 20 hingga 30 darjah celcius dengan sekurang-kurangnya 7 jam sinaran matahari
• Taburan hujan: antara 500 – 1,500 mm
• pH : 6-7
• Jenis tanah : tanah berpasir dan tanah loam berpasir terutama yang kaya dengan bahan organik

Penyediaan Kawasan

• Lubang perlu ditabur kapur + baja organik + baja CIRP (Christmas Island Rock Phosphate) dengan nisbah 2 tan kapur: 1.25 kg/h: 50 gram/pokok CIRP pada setiap lubang sebelum proses penanaman.
• Persekitaran yang tidak mempunyai lindungan.
• Saiz lubang ialah 45 cm x 45 cm x 60 cm (kedalaman).
• Tiang sokongan berukuran 1.8 m x 12 cm x 12 cm ditanam sedalam 60 cm.
• Jarak tanaman tiang sokongan ialah 3.3 m x 3.3 m dan para perlu ditempatkan pada setiap tiang sokongan.
• Pastikan tanah digembur sekeliling tiang seperti busut kecil sesudah tiang ditanam.

Penyediaan Anak Benih

Semaian biji

• Ambil biji buah naga daripada buahnya.
• Keringkan di atas bekas bersesuaian.
• Semai biji benih di atas kertas/tisu lembab dan tunggu sehingga bercambah.
• Sediakan campuran tanah lembut dengan baja kompos 1:1 dan taburkan benih yang telah bercambah pada media tanaman.
• Tutup dengan tanah halus dan perlu disiram secara berkala. Tunggu hingga cukup besar untuk dialihkan di polibag.

Keratan batang

• Keratan batang perlu dikeringkan di tempat yang kering udara selama dua minggu.
• Keratan berukuran 30 cm–60 cm.
• Potong secara melintang (clean cut) dan rata bersih (tanpa luka) dan potongan mesti licin dengan menggunakan parang yang tajam.
• Sekiranya ladang mempunyai dua varieti, rawatan hendaklah dilakukan secara berasingan bagi mengelak berlakunya percampuran. Pelabelan perlu dibuat bagi menunjukkan bahagian atas (pucuk) atau bawah (akar).
• Selepas masa pengeringan keratan akan ditanam ke dalam polibeg sebelum ditanam ke ladang apabila tunas dan akar telah keluar. Keratan boleh juga boleh ditanam secara terus ke ladang.

Penanaman di Ladang

• Jarak tanaman adalah 3 m X 2.5 m bagi setiap perdu.
• 1 tiang konkrit akan ditanam dengan 3-4 batang anak pokok dan dibiarkan menjalar mengikut tiang.
• 1 hektar = 1250 tiang konkrit sebagai sokongan.
• Pangkal keratan yang telah berakar ditanam sedalam 5 cm dalam tanah.
• Apabila pokok buah naga sudah membesar dan memenuhi para sokongan, ia hendaklah dijarangkan supaya ia tidak bertindih-tindih. Sulur air (stem) yang memanjang hendaklah dijaga supaya tidak mudah patah.

 

Pembajaan

Pemangkasan

• Cantasan dibuat dengan menggunakan gunting dan biarkan empat atau lima cabang pada setiap dahan.
• Sulur air (stem) yang keluar hendaklah dibuang supaya pokok utama dapat membesar dengan baik.
• Dahan-dahan yang sihat, subur dan kedudukan seimbang di atas para sahaja dipilih. Dahan yang menegak keluar daripada para hendaklah ditinggalkan.
• Dahan yang telah cukup panjang dan dahan yang telah menghasilkan buah dan tidak produktif lagi perlu dipangkas supaya tidak bersaing dengan dahan muda dalam mendapatkan makanan.
• Kanopi pada pokok jangan terlalu rimbun dan hendaklah dilakukan pangkasan mengikut bentuk tengah terbuka (open centre).
• Kerja pencantasan perlu dibuat secara berkala untuk menjamin pengeluaran hasil tidak terjejas.

 Pengairan

• Pokok naga adalah jenis pokok kaktus padang pasir yang boleh menyimpan air. Walaubagaimanapun pokok naga amat perlu penyiraman air bagi mempercepat pemanjangan ruas dan pokok meninggi terutama pada musim panas.

Pengurusan Perosak dan Penyakit

Bakteria Xanthomonas campestris 

• Simptom: Penyakit batang reput (stem rot).  Simptom penyakit ini kelihatan pada batang dan dahan yang mempunyai lesion berpusar yang mengeluarkan cecair busuk dan berlendir.
• Kawalan : Rawatan pemberian racun berbentuk broad spectrum seperti Decis, Rogor atau racun yang mempunyai bahan aktif dimethoate adalah sesuai. Sekiranya jangkitan disebabkan bakteria, racun Kocide boleh digunakan.

Phyllosticta sp.

• Simptom: bintik coklat pada batang
• Kawalan : Rawatan pemberian racun berbentuk broad spectrum seperti Decis, Rogor atau racun yang mempunyai bahan aktif dimethoate adalah sesuai. Sekiranya jangkitan disebabkan bakteria, racun Kocide boleh digunakan.

Collectrotrichum sp., Alternaria dan Lasiodiplodia sp.

• Simptom: tanda bulatan kuning (lesion) berpusar pada kulit.
• Kawalan : Rawatan pemberian racun berbentuk broad spectrum seperti Decis, Rogor atau racun yang mempunyai bahan aktif dimethoate adalah sesuai. Sekiranya jangkitan disebabkan bakteria, racun Kocide boleh digunakan.

Kulat Phomopsis

• Simptom: menyebabkan bintik berwarna coklat pada buah.
• Kawalan : Rawatan pemberian racun berbentuk broad spectrum seperti Decis, Rogor atau racun yang mempunyai bahan aktif dimethoate adalah sesuai. Sekiranya jangkitan disebabkan bakteria, racun Kocide boleh digunakan.

Serangga perosak, burung, tupai, tikus dan kelawar.

• Kawalan: racun serangga seperti chloropyrifos dan cypermethrin  dan perangkap serangga (sticky insect traps) boleh dipasang.
• Buah hendaklah dibungkus untuk mengelak serangan perosak.

Pungutan Hasil

• Berbuah apabila berumur 7 – 12 bulan selepas ditanam.
• Buah naga adalah sejenis buah yang bukan klimatrik iaitu tidak akan bertambah manis selepas dipetik. Oleh itu buah hanya boleh dipetik apabila mencapai kematangan dan masa yang sesuai.
• Jangka masa dari pengeluaran kudup bunga sehingga buah boleh dipetik adalah di antara 50 – 53 hari.
• Buah yang masak akan menukar warna kulitnya daripada hijau kepada merah dan mempunyai berat antara 200-700 gram.
• Berat buah juga dipengaruhi oleh varieti tanaman. Pengeluaran buah juga tidak bermusim.
• Purata hasil seekar (0.4 ha) pada tahun pertama ialah 500 – 800 biji. Keuntungan bergantung kepada harga pasaran iaitu RM1 – RM2 setiap kg bagi varieti putih dan varieti merah adalah RM5 – RM7 setiap kg. Hasil akan meningkat sekurangkurangnya dua kali ganda pada tahun berikutnya dan bertambah pada tahun-tahun akan datang.

sumber: http://ebuletin.mardi.gov.my/, http://reg.upm.edu.my/, http://www.hmetro.com.my/