DEFINISI

Program pengeluaran dan kesihatan ternakan terancang. Gabungan aktiviti pengurusan ternakan dan aktiviti veterinar berjadual yang dijalankan untuk mengekal kesihatan ternakan ditahap optimun bagi mencapai pengeluaran optimun

OBJEKTIF

• Mengekalkan kesihatan dan pengeluaran ternakan ditahap lebih cekap untuk mendapat pulangan ekonomi yang maksimun.

• Mengawal, mencegah dan membasmi penyakit-penyakit merbahaya kepada ternakan dan memberi kesan ke atas ekonomi

• Mengurangkan ketahap minimun pencemaran alam sekitar oleh sisa hasilan ternakan dan mencegah penyakit zoonatik.

SENARAI AKTIVITI-AKTIVITI PROGRAM KESIHATAN GEROMPOK

1. Bleeding (Pengambilan sampel darah)

2. Deworming  (Pemberian ubat cacing)

3. Vaccination  (vaksinasi/imunisasi) –

4. Pemberian Nombor Pengenalan

5. Dehorning (membuang tanduk)

6. Hoof-trimming (memotong kuku)

7. Footbathing

8. Deticking (nyahkutu)

9. Fecal Egg Count (FEC) – Sampel tinja

AKTIVITI-AKTIVITI PROGRAM KESIHATAN GEROMPOK

1. PENGAMBILAN SAMPEL DARAH

Tujuan :

Sampel serum – diuji untuk saringan penyakit Brucellosis, Caseous Lymphadenitis (CLA)

dan Melioidosis

Kumpulan sasaran:

Ternakan berumur 9 bulan ke atas

Kekerapan: 2 kali setahun (setiap 6 bulan)

Kaedah

• Melalui Vena Jagular

• Peralatan – jarum venojectä, pemegang venoject, tiub venoject  plain dan perlatan- peralatan lain yang berkaitan.

Nota

• Bagi saringan penyakit Brucellosis sampel darah diambil untuk ujian serology menggunakan ujian:

1. Rose Bengal Precepitation Test (RBPT) – (dilakukan di lapangan)

2. Complement Fixation Test (CFT) – (sampel darah dihantar ke VRI, Ipoh)

3. Ternakan yang positif terhadap ujian ini hendaklah disingkir.

2. Pemberian Ubat Cacing

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur 6 – 8 minggu ke atas

Kekerapan

• Bergantung pada bebanan cacing iaitu berdasarkan Fecal Egg Count /F.E.C(rujuk Interpretasi kiraan telur cacing pada tinja bebiri, m.s. 2) serta tanda-tanda klinikal pada ternakan yang dijangkiti. Untuk cacing pita pemberian ubat cacing hendaklah berpandukan kepada kehadiran segment cacing pada tinja.

Kaedah

• Secara oral, suntikan atau pour-on

Nota

1. Gunakan ubat cacing yang paling berkesan

2. Selepas pemberian ubat cacing, bebiri hendaklah disimpan di dalam kandang semalaman (24 jam) untuk memastikan najis-najis yang membawa cacing dan telur tidak mencemarkan pastura (rumput ragutan).

3. Seterusnya bebiri hendaklah dilepaskan ke padok/kawasan ragutan yang bebas daripada telur/larva cacing atau sekurang-kurangnya pastura yang tidak diguna selama 6 minggu.

INTERPRETASI KIRAAN TELUR CACING PADA TINJA BEBIRI

3. VAKSINASI

a. Vaksinasi Penyakit Clostridium

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur 6 bulan ke atas

• Ibu bunting 6 hingga 2 minggu sebelum beranak*

Kekerapan

• Dos pertama pada ternakan berumur 6 minggu

• Dos kedua 2 minggu selepas dos pertama

• Dos booster setiap tahun

Kaedah

• Suntikan sub-cutenous (bawah kulit)

Nota

Untuk memberi imuniti kepada anak bebiri terhadap penyakit Lamb Dysentry yang boleh menyebabkan kematian ketika berumur 2 – 3 hari. Penyakit ini disebabkan oleh Clostridium perferinges Type B.

b) Vaksinasi Pasteurellosis

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur 6 minggu ke atas

Kekerapan

• Dos pertama pada ternakan berumur 6 minggu

• Dos kedua 2 minggu selepas dos pertama

• Dos booster setiap tahun

Kaedah

• Suntikan sub-cutenous

Nota

Vaksinasi  Pasteurellosis  dan  penyakit Clostridium boleh dijalankan dengan satu

suntikan menggunakan vaksin HEPTAVACä

c) Vaksinasi Penyakit Buruk Kuku (Foot-rot)

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur 6 minggu ke atas

Kekerapan

• Dos pertama pada ternakan berumur 6 minggu

• Dos kedua 6 minggu dan tidak lewat 6 bulan selepas dos pertama

• Dos booster 2 kali setahun

Kaedah

• Suntikan sub-cutenous

Nota

Vaksin ini boleh diguna sebagai rawatan apabila berlaku wabak dengan  kekerapan suntikan seperti di atas

d) Vaksinasi Penyakit Kuku dan Mulut (FMD)

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur 6 minggu ke atas

Kekerapan

• Dos pertama pada ternakan berumur 6 minggu

• Dos kedua 2-3 minggu selepas dos pertama

• Dos booster setiap tahun

Kaedah

• suntikan sub-cutenous

Nota

Hanya dijalankan di immune belt iaitu di kawasan sempadan Malaysia/Thailand dan di tempat yang diistiharkan kawasan wabak

4. MEMBERI NOMBOR PENGENALAN

Tujuan

• Mengetahui umur

• Baka

• Memudahkan membuat pemilihan dan rekod seperti rawatan, kematian, pemindahan dan lain-lain yang berkaitan

Kumpulan sasaran

• Ternakan berumur kurang 10 hari

Kaedah

• Tagging, tattoing

5.  MEMBUANG TANDUK

Tujuan

• Mengelak kecederaan pada anggota sendiri apabila tanduk tumbuh menghala ke kepala/badan

• Mengelak kecederaan pada ternakan lain dan pekerja yang terlibat

• Memudahkan kerja-kerja mengetam wul

Kumpulan sasaran

• Peringkat baru lahir (1 minggu)

• Peringkat dewasa

Kaedah

• Peringkat baru lahir

• Menggunakan Dehorning Paste bagi mematikan tisu tanduk dan tanduk tidak akan tumbuh

• Peringkat dewasa

Menggunakan embrytome wire dengan pemegang. Potong lebih kurang 2″ bagi jantan dan 1″ bagi betina untuk mengelak pendarahan dan lubang yang menggalakan jangkitan penyakit. Guna Coal Tar @ benzoit dan kapas jika ada pendarahan

6. MEMOTONG KUKU

Tujuan

• Membolehkan bebiri bertapak dengan baik, kemas dan berjalan jauh untuk meragut.

• Membolehkan pejantan memanjat/mengawan dengan sempurna

• Mengelak pengumpulan kekotoran dalam kuku panjang dan tisu yang reput  yang menggalakkan jangkitan kuman seperti penyakit foot-rot.

Kumpulan sasaran

• Semua ternakan yang berkuku panjang terutama kumpulan dewasa yang dipelihara secara intensif (berkurung)

Kaedah

• Kuku dipotong rata menggunakan alat seperti  foot-rot shear dan hoof paring knife

• Mudah dipotong sekiranya bebiri dalam posisi duduk dan jika bilangan bebiri banyak  crush dan cradle elok digunakan.

7. FOOTBATH

Tujuan

• Mengawal penyakit Foot-rot

Kumpulan sasaran

• Semua ternakan selepas cerai susu

Kekerapan

• 2 kali seminggu

Kaedah

• Menggunakan larutan 3% formalin

• Untuk rawatan kepekatan larutan formalin boleh ditambah sehingga 5% dan boleh dilakukan setiap hari

8. NYAHKUTU (DETICKING)

Tujuan

• Menghapus/mengurangkan ekto-parasit

• Mengelak jangkitan penyakit bawaan vektor

Kumpulan sasaran

• Semua ternakan

Kekerapan

• Bergantung kepada bebanan kutu

Kaedah

• Menggunakan tikisid (tickicide) yang paling berkesan.

Sama ada secara mandian (dipping, spraying), pour-on atau suntikan

9. FECAL EGG COUNT (F.E.C.) – SAMPEL TINJA

Tujuan

• Saringan bebanan cacing dan endo-parasit lain pada bebiri/kambing

• Memantau keperluan program pemberian ubat cacing dan parasitisid (parasiticide) lain

Kumpulan sasaran

• 10% daripada jumlah ternakan

Kekerapan

• 2 minggu sekali

Kaedah

• Mengambil 2 gram tinja daripada rektum

• Hantar ke makmal untuk pengiraan bilangan telur cacing (F.E.C.)